«کوته مقاله»
عنوان : دختری در شام
بخش : دوم
در شماره نخست «دختری در شام » کوتاه به نام یکی از دختران حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام که در شام مدفون است ، پرداختیم. اما از آنجایی که این کودک ، مورد توجه ویژه از طرف اهل بیت معصوم و شیعیان بوده و هست ، در این قسمت به شرح مختصری از میلاد ایشان می پردازیم.
در واپسین سال های عمر معاویه، روزگاری که زیاده خواهی های او سایه ای سنگین از فساد و تباهی بر جامعه مسلمین انداخته بود، تولد نوزادی دختر به نام رقیه (علیهاالسلام) شادی و شعف را به خانه گلین و ساده امام حسین (علیه السلام) فرا خواند و اشک شوق را مهمان نگاه های منتظر کرد و امام، آرامش کوتاه و زودگذری در سایه خرسندی از مولود خجسته خود پیدا کرد و لبخندی از سرور بر چهره خسته و اندوهگین اش از ظلم و جور زمانه نشاند؛ زمانه ای که هتاکی به خاندان پیامبر (صلی الله علیه وآله) و دشنام دادن به امیرالمؤمنین (علیه السلام) سکه رایج شده بود. تزویر و ریاکاری چنان در بافت جامعه نفوذ کرده بود که کسی به چشم های خود نیز اعتماد نداشت. این در حالی بود که سنگینی زخم تمام این معضلات ریشه دار، بر قلب امام وارد می آمد. معاویه اما، با همه فریبکاری و نیرنگی که داشت، در برابر فرشته مرگ، بی چاره و ذلیل می نمود و آن گاه که مرگ گریبانش را گرفت، بی هیچ مقاومتی تسلیم شد و پسر می گسار و شهوت پرست او بر اریکه ای که بیست سال، پدرش و دنیا پرستان بر آن رخ ساییده بودند، تکیه زد.
مادر حضرت رقیه (علیهاالسلام):
بر اساس نوشته های بعضی کتاب های تاریخی، نام مادر حضرت رقیه (علیهاالسلام)، امّ اسحاق است که پیش تر همسر امام حسن مجتبی (علیه السلام) بوده و پس از شهادت ایشان، به وصیت امام حسن (علیه السلام) به عقد امام حسین (علیه السلام) درآمده است.(۱)
مادر حضرت رقیه(علیهاالسلام) از بانوان بزرگ و با فضیلت اسلام به شمار می آید. بنا به گفته شیخ مفید در کتاب الارشاد، کنیه ایشان بنت طلحه است.(۲)
نام مادر حضرت رقیه (علیهاالسلام) در بعضی کتاب ها، ام جعفر قضاعیّه آمده است، ولی دلیل محکمی در این باره در دست نیست. هم چنین نویسنده معالی السبطین، مادر حضرت رقیه (علیهاالسلام) را شاه زنان؛ دختر یزدگرد سوم پادشاه ایرانی، معرفی می کند که در حمله مسلمانان به ایران اسیر شده بود. وی به ازدواج امام حسین (علیه السلام) درآمد و مادر گرامی حضرت امام سجاد (علیه السلام) نیز به شمار می آید.(۳)
البته پاره ای از تاریخ نویسان معاصر این مطلب را نپذیرفته اند و علت عدم پذیرششان را آن می دانند که ایشان ( شه بانویه) هنگام تولد امام سجاد (علیه السلام) از دنیا رفته و تاریخ درگذشت او را ۲۳ سال پیش از واقعه کربلا، یعنی در سال ۳۷ ه .ق دانسته اند. از این رو، امکان ندارد او مادر کودکی باشد که در فاصله سه یا چهار سال پیش از حادثه کربلا به دنیا آمده باشد.
البته برخی از بزرگان نیز وفات شه بانویه را پس از واقعه کربلا دانسته اند که اگر این نقل را ملاک قرار دهیم ، این مسئله – خواهر و برادر تنی بودن امام سجاد علیه السلام و حضرت رقیه سلام الله علیها- صحیح خواهد بود. و صد البته که به نظر مؤلف این امر صحیح است.
نام گذاری حضرت رقیه (علیهاالسلام):
رقیه از «رقی» به معنی بالا رفتن و ترقی گرفته شده است.(۴) گویا این اسم لقب حضرت بوده و نام اصلی ایشان فاطمه بوده است؛ زیرا نام رقیه در شمار دختران امام حسین (علیه السلام) کمتر به چشم می خورد و به اذعان برخی منابع، احتمال این که ایشان همان فاطمه بنت الحسین (علیه السلام) باشد، وجود دارد.(۵) در واقع، بعضی از فرزندان امام حسین (علیه السلام) دو اسم داشته اند و امکان تشابه اسمی نیز در فرزندان ایشان وجود دارد.
پی نوشت:
(۱) کشف الغمه فی معرفه الائمه، ج۲، ص۲۱۶ ؛ اعلام الوری بأعلام الهدی، ص۲۵۱.
(۲) فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۲۰۰، اعلام الوری، ص۲۵۱.
(۳) معالی السبطین، ج۲، ص۲۱۴.
(۴) لسان العرب، ج۵، ص۲۹۳.
(۵) قصه کربلا، پاورقی ص۵۱۸.
◀باز نشر کوته مقاله ها با ذکر نام نویسنده و منبع بلامانع است . از اینکه ما را در امر ترویج فرهنگ اهل بیت یاری می رسانید ، سپاسگزاریم.
