«کوته مقاله»
عنوان : دختری در شام
بخش نخست
با توجه به نزدیک بودن میلاد باب الحوائجی که تنها سه یا پنج سال زیست و پس از شهادتش دنیایی را سوگوار کرد ، بر آن شدم تا مطالبی چند پیرامون حضرت رقیه بنت الحسین را به صورت کوته مقاله مطرح نمایم. امید که مقبول حضرات قرار گیرد.
اصل وجود دختری سه یا چهار ساله برای امام حسین علیه السلام در منابع شیعی آمده است و ما نیز بدون هیچ شکی در آن ، وجود این بزرگ بانوی کوچک را اقرار داریم. در کتاب کامل بهائی نوشته علاء الدین طبری (قرن ششم هجری) قصه دختری چهار ساله که در ماجرای اسارت در خرابه شام در کنار سر بریده پدر به شهادت رسیده، آمده است.(۱)
در میان منابع مختلف در مورد نام او، که آیا رقیه بوده یا فاطمه صغری و… اختلاف است. هر یک از تاریخ نویسان و مقاتل نویسان سخنی گفته اند .
در پاره ای از کتب شیعی و مصادر مورد وثوق دو خطاب از امام حسین علیه السلام در کربلا آمده است که یکی از دختران حرم خود را با نام رقیه صدا زده است.
الف- “یا اختاه یا ام کلثوم، و انت یا زینب و انت یا رقیه و انت یا فاطمه و انت یا رباب، …”.(۲)
ب- “ثم نادی: یا ام کلثوم و یا سکینه و یا رقیه و یا عاتکه و یا زینب یا اهل بیتی علیکن منی السلام”.(۳)
اکثر محدثان دو دختر به نامهای سکینه و فاطمه برای امام حسین علیه السلام ذکر کرده‌اند اما علامه ابن شهر آشوب و محمد بن جریر طبری، سه دختر به نامهای سکینه فاطمه و زینب علیهن السلام را برای آن حضرت برشمرده‌اند.
در میان محدثان قدیم تنها علی بن عیسی اربلی ـ صاحب کتاب کشف الغمه که آن را در سال۶۸۷ه ق تألیف کرده است به نقل از کمال الدین گفته است که امام حسین علیه السلام شش پسر و چهار دختر داشت ولی او نیز هنگام شمارش دخترها، سه نفر به نامهای زینب سکینه و فاطمه را نام میبرد و از چهارمی ذکری به میان نمی‌آورد.
احتمال دارد که چهارمین دختر همان حضرت رقیه سلام الله علیها بوده است.
علامه حائری در کتاب معالی السبطین می‌نویسد: بعضی مانند محمد بن طلحه شافعی و برخی دیگر از علمای اهل عامه و شیعه می‌نویسند : امام حسین علیه السلام دارای ده فرزند، شش پسر، و چهار دختر بوده است.
سپس می‌نویسد: دختران او عبارتند از: سکینه، فاطمه صغری، فاطمه کبری و رقیه علیهن السلام.
آنگاه در ادامه می‌افزاید: رقیه پنج سال یا هفت سال داشت و در شام وفات کرد. مادرش “شاه زنان“ دختر یزجرد بود.(۴)
باید دانست که گاهی بعضی از دختران دو نام داشتند مثلاً طبق قرائتی به احتمال قوی همین حضرت رقیه (س) را فاطمه صغری می‌خواندند و شاید همین موضوع باعث غفلت از نام اصلی او شده است.
پی نوشت :
(۱)کامل بهائی، ج ۲، ص ۱۷۹
(۲) اللهوف، سید بن طاووس ص ۱۴۰ و ۱۴۱
(۳)مقتل ابن مخنف، ص ۱۳۱
(۴)سرگذشت جانسوز حضرت رقیه (س) ص ۹ به نقل از معالی السبطین، ج ۲، ص ۲۱۴
◀بازنشر کوته مقاله ها با ذکر نام نویسنده و منبع بلامانع است. از اینکه ما را در امر ترویج فرهنگ اهل بیت یاری می نمایید ، سپاسگزاریم.
